الگوی کشت پایدار کلید کشاورزی مدرن
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ در سال‌های اخیر، توجه به اهمیت الگوهای کشت پایدار در مزارع گندم و سایر محصولات زراعی افزایش یافته است.
بیشتر بخوانید
این رویکرد نه تنها به افزایش بهره‌وری و سودآوری می‌انجامد، بلکه به حفظ منابع طبیعی و پایداری کشاورزی نیز کمک می‌کند.
الگوی کشت، در واقع، یک استراتژی جامع برای برنامه‌ریزی تولیدات زراعی در طول سال است که بر اساس نیازهای خاک، آب و بازار تنظیم می‌شود.
یکی از مهم‌ترین مزایای به کارگیری الگوی کشت، تنوع‌بخشی به محصولات زراعی است.
در گذشته، بسیاری از کشاورزان به کشت تک‌محصولی محدود می‌شدند و این امر موجب آسیب‌پذیری در برابر آفات و بیماری‌ها و همچنین کاهش حاصلخیزی خاک می‌شد.
بهبود کیفیت خاک از نتایج الگوی کشت
با استفاده از الگوی کشت، می‌توان از گیاهان مختلف با چرخه‌های زیستی متفاوت استفاده کرد، به‌عنوان مثال، جایگزینی گندم با حبوبات، به عنوان تثبیت‌کننده نیتروژن خاک، باعث افزایش حاصلخیزی و کاهش وابستگی به کودهای شیمیایی می‌شود. این امر همزمان با حفظ و احیای منابع آب، موجب کاهش هزینه‌های تولید و افزایش کیفیت محصولات می‌شود.
یکی دیگر از نتایج مثبت الگوی کشت، بهبود کیفیت خاک است با تناوب صحیح محصولات، چرخه مواد مغذی در خاک به طور بهینه انجام می‌شود.
گیاهان مختلف نیازهای متفاوتی به مواد مغذی دارند و در نتیجه، الگوی کشت بهینه، از فرسایش خاک و کمبود مواد مغذی جلوگیری می‌کند. استفاده از گیاهان پوششی نیز در الگوی کشت، برای حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از فرسایش بسیار مهم است.
همچنین، الگوی کشت به کشاورزان کمک می‌کند تا بهتر با نیازهای بازار آشنا شوند و محصولات خود را مطابق با تقاضای بازار تولید کنند. برنامه‌ریزی صحیح، به شناخت فصول مناسب برای کشت هر نوع محصول و زمان برداشت مطلوب منجر می‌شود و این امر باعث افزایش فروش و سودآوری می‌شود.
با پیش‌بینی و شناسایی نوسانات بازار، می‌توان برای کشت‌های سودآور تر برنامه‌ریزی کرد و ریسک‌های احتمالی را به حداقل رساند.
علاوه بر این، الگوی کشت به حفظ منابع آب کمک می‌کند، با جایگزینی گیاهان کم‌آب‌بر با گیاهان مقاوم به خشکی یا برنامه‌ریزی صحیح آبیاری، می‌توان میزان استفاده از آب را بهینه کرد و از هدررفت آب جلوگیری نمود. این امر در شرایط خشکسالی و بحران‌های آبی اهمیت بسیار بیشتری پیدا می‌کند.
در نتیجه، به کارگیری الگوی کشت در مزارع گندم و زراعت، علاوه بر بهبود کیفیت و کمیت محصولات، به پایداری و حفظ منابع طبیعی نیز کمک می‌کند. این رویکرد، با توجه به تغییرات اقلیمی و نیاز روزافزون به محصولات پایدار، به عنوان یک راهکار استراتژیک و ضروری برای کشاورزی مدرن شناخته می‌شود. آموزش کشاورزان در این زمینه و ارائه مشاوره‌های فنی و تخصصی، می‌تواند نقش مهمی در موفقیت و گسترش این روش ایفا کند.
الگوی کشت ثمرات متعددی دارد
ابوالفضل قاسملو، تولید کننده نمونه گندم دیم در استان در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: یکی از مهم‌ترین ثمرات الگوی کشت افزایش تنوع و تولید محصولات است.
وی با بیان اینکه به‌کارگیری الگوی کشت باعث بهبود کیفیت خاک شده است، تصریح کرد: با استفاده از گیاهان تثبیت‌کننده نیتروژن مانند حبوبات، مواد مغذی خاک حفظ و حتی افزایش یافته است.
این کشاورز نمونه خاطرنشان کرد: در نتیجه، هزینه‌های کود شیمیایی و آبیاری کاهش پیدا می‌کند و این امربه حفظ منابع آب کمک می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: از نظر اقتصادی نیز، بازار هر محصول را بهتر شناسایی می‌شود و می‌توان بر اساس نیازهای بازار، کشت‌ها را تنظیم کرد.
قاسملو ادامه داد: به‌عنوان مثال، برخی محصولات در فصل برداشت بیشتر به فروش می‌رسند و من توانسته‌ام با برنامه‌ریزی صحیح، از این فرصت بهره ببرم.
وی با بیان اینکه به‌طور کلی، به کارگیری الگوی کشت به این امکان را می‌دهد که کشاورزی پایدارتری داشته باشیم گفت: از طرفی الگوی کشت به حفظ محیط زیست کمک کرده و در نهایت زندگی بهتری را برای خانواده‌ام فراهم سازم.
تضمین امنیت غذایی با الگوی کشت
مصطفی مولایی، کارشناس کشاورزی، در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا، اهمیت الگوی کشت را در کشاورزی مدرن تشریح کرد.
وی الگوی کشت را به نسبت زمین زیر کشت محصولات در بازه‌های زمانی مختلف تعریف کرد و آن را نشان‌دهنده زمان و ترتیب کشت محصولات در یک منطقه دانست.
کارشناس کشاورزی تاکید کرد: الگوی کشت، برنامه‌ای منسجم برای مدیریت کشت گیاهان زراعی است که با در نظر گرفتن شرایط اکوفیزیولوژیکی، عوامل اقتصادی و ابعاد اجتماعی منطقه تدوین می‌شود.
وی با اشاره به کاربرد گسترده‌ی این الگو در جوامع پیشرفته، مزایای بی‌نظیر آن را در حل مشکلات بخش کشاورزی برشمرد و ادامه داد: عدم توجه به الگوی کشت صحیح عامل چالش‌هایی همچون کاهش بهره‌وری، بحران آب و فقر خاک است.
مولایی یادآور شد: اجرای صحیح این الگو، امنیت غذایی، پایداری تولید و حفاظت از منابع پایه را تضمین می‌کند.
وی با تاکید بر جنبه‌های علمی و بهینه‌سازی منابع در الگوی کشت، آن را یکی از راهکارهای علمی برای بهینه‌سازی مصرف نهاده‌های کشاورزی معرفی کرد، گفت: هدف اصلی الگوی کشت مدیریت بهینه تولید محصولات کشاورزی با در نظر گرفتن نیاز بازار و حفظ محیط زیست است.
به گفته این کارشناس کشاورزی با اعمال الگوی کشت مناسب می‌توان از تک‌محصولی اجتناب کرده و به سوی تنوع‌بخشی در تولید محصولات کشاورزی حرکت کرد که این امر مقاومت در برابر تغییرات اقلیمی را افزایش می‌دهد.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد که الگوی کشت، کلیدی برای گذار از کشاورزی سنتی به کشاورزی مدرن و پایدار است و با توجه به چالش‌های فراوان در بخش کشاورزی ایران، اجرای الگوی کشت مناسب می‌تواند نقش مهمی در حل این چالش‌ها ایفا کند.
نظارت بر اجرای الگوی کشت توسط ناظران
مسیح‌الله محمدی، مدیر زارعی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا با بیان اینکه در استان زنجان برای سال جاری مجموعاً ۸۸ هزار هکتار از اراضی کشاورزی برای کشت محصولات مختلف آبی در نظر گرفته شده است، اظهار کرد: علاوه بر این حدود ۴۰۵ هزار هکتار نیز به کشت محصولات دیم اختصاص یافته است.
وی با بیان اینکه این سطح از برنامه‌ریزی نشان‌دهنده اهمیت و گستردگی کشاورزی در استان زنجان است، بیان کرد: نظارت بر اجرای این برنامه‌ها توسط ناظران طرح که وابسته به مرکز تحقیقات استان‌ها هستند، انجام می‌گیرد و این نظارت‌ها به منظور پیاده‌سازی دقیق الگوی کشت صورت می‌گیرد.
مدیر زارعی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با اشاره به اینکه در حال حاضر اجرای الگوی کشت در استان زنجان با بیش از ۹۵ درصد تحقق عملیاتی شده و این برنامه در طول دو سال گذشته روندی بسیار مثبت را طی کرده است، ادامه داد: هدف اصلی از اجرای این الگو بهینه‌سازی استفاده از منابع آبی، افزایش بهره‌وری زمین‌های کشاورزی و هدایت کشاورزان به سمت کشت‌های اقتصادی و سازگار با اقلیم منطقه است.
وی اضافه کرد: از جمله محصولات مهم و مورد توجه در استان زنجان می‌توان به برنج اشاره کرد که طی دهه‌های گذشته کشت برنج در استان زنجان به شکل محدود انجام می‌شود.
مدیر زارعی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با تأکید بر اینکه به‌دلیل خشکسالی‌های مداوم و بحران منابع آبی در سال‌های دهه ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷، برنامه‌هایی در سطح ملی تدوین شد که بر اساس آن، کشت برنج در استان زنجان و بسیاری از استان‌های غیرشمالی کشور ممنوع اعلام شد.
محمدی عنوان کرد: تنها چند استان شمالی کشور مجاز به ادامه کشت برنج باقی ماندند و با این حال در سال‌های اخیر و با پیگیری‌های مختلف مسئولان، الگوی کشت جدیدی برای استان زنجان ابلاغ شده که در آن کشت برنج دوباره به صورت رسمی مجاز شناخته شده است.
مدیر زارعی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان بیان کرد: این تغییر باعث شده که تولید برنج در استان از سر گرفته شود و کشاورزان بتوانند مجدداً به کشت این محصول بپردازند.
محمدی ابراز کرد: بیش‌ترین حمایت‌های جهاد کشاورزی نیز در همین راستا انجام گرفته است و برنج به‌عنوان یکی از محصولات رسمی در الگوی کشت گنجانده شده و برنامه‌های متعددی برای آموزش و افزایش دانش فنی کشاورزان در دستور کار قرار گرفته است.
وی افزود: کلاس‌های آموزشی برنامه‌های ترویجی و ارائه تخفیف‌های ویژه به برنج‌کاران از جمله حمایت‌هایی هستند که تاکنون اجرایی شده‌اند و در کنار این موارد مکانیزاسیون نیز به‌عنوان یک موضوع مهم در حوزه برنج‌کاری مطرح شده و کشاورزان می‌توانند با تشکیل پرونده از تسهیلات مالی در این زمینه بهره‌مند شوند.
مدیر زارعی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان گفت: طبق برنامه‌های جهاد کشاورزی حدود ۸۰ درصد از هزینه برخی تجهیزات مورد نیاز در قالب تسهیلات به کشاورزان پرداخت می‌شود.
محمدی ادامه داد: در استان زنجان سه شهرستان اصلی محل کشت برنج محسوب می‌شوند که عبارت است از زنجان، طارم و ماهنشان که در میان این شهرستان‌ها، طارم بیش‌ترین سطح زیر کشت برنج را داراست و شهرستان‌های زنجان و ماهنشان سهم کم‌تری از این فعالیت دارند.
وی ادامه داد: با توجه به استمرار حمایت‌ها و برنامه‌ریزی‌های دقیق، چشم‌انداز مثبتی برای توسعه پایدار کشت برنج در استان زنجان وجود دارد.
الگوی کشت، در واقع، یک استراتژی جامع برای برنامه‌ریزی تولیدات زراعی در طول سال است که بر اساس نیازهای خاک، آب و بازار تنظیم می‌شود.
یکی از مهم‌ترین مزایای به کارگیری الگوی کشت، تنوع‌بخشی به محصولات زراعی است، با استفاده از الگوی کشت، می‌توان از گیاهان مختلف با چرخه‌های زیستی متفاوت استفاده کرد.
انتهای خبر/